Böbrek nakli, kronik böbrek yetmezliğinin en etkin tedavisidir. Böbrek nakli, böbrek hastalığının cerrahi tedavisi olduğu için ürologlar tarafından uygulanmalıdır. Bununla birlikte ülkemizde yaklaşık doksan adet böbrek nakli merkezinden sadece 12’sinde sorumlu uzman ürologdur. Üroloji ihtisası içinde vasküler cerrahi rotasyonu olmadığından, böbrek nakli yapılan üroloji klinikleri dışında üroloji uzmanlık eğitimi alanlar, bu noktada eksik kalmaktadır. Böbrek nakli yapan kliniklere rotasyon uygulaması da yapılamamıştır.
Böbrek nakli alıcıları son yıllarda çoğunlukla ileri yaştaki olgulardır. Çocukluk çağı hastalıklarının tedavi olanaklarının artması ve diyabet ve hipertansiyonla birlikte uzun süreli yaşam, orta yaş üzeri böbrek yetersizliği olan hasta oranını artırmıştır. İleri yaş ise kalp ve damar hastalıkları oranında artma demektir. Alıcı adayındaki aterosklerozdaki artış, böbrek nakli cerrahisindeki vasküler riskleri de artırmıştır. Ameliyat sonrası erken dönemde anastomoz bölgesinin daha yakın takibi zorunlu olmuştur.
55 yaşında böbrek alıcısının sol kasığına takılan 65 yaşındaki kadavra kaynaklı böbrek, erken fonksiyon gösterdi. Rutinde, ameliyat sonrası ilk 24 saat içinde Doppler ultrasonografi yapılıp, böbrek kan akımı ölçülmektedir. Bu olguda cerrahi sonrası sekizinci saatte ani idrar azalması görülünce hemen Doppler ultrasonografi yapıldı, böbrek kan akımında belirgin azalma görülünce acil ameliyathaneye alındı ve cerrahi eksplorasyon uygulandı. Renal arter, eksternal iliak artere bağlanmıştı. Renal arter ve anastomozun distalindeki iliak arterde nabız çok zayıftı. Anastomoz, sağlam olan internal iliak artere taşınarak böbreğe yeterli kan akımı sağlandı. Eksternal iliak arter incelendiğinde, vasküler klemp yerleşitirlen lokasyonda aterosklerotik plağın disseke olup lümeni kapattığı görüldü (pseudo renal arter stenozu). Plak disseksiyonu olan bölgeye dört santimetrelik vasküler graft konularak alt ekstremite dolaşımı sağlandı. Olgu sorunsuz çözümlendi. Enfeksiyon görülmedi ve haftasına normal böbrek fonksiyonları ile hastaneden çıkartıldı.
Böbrek nakli cerrahisinde post operatif erken dönem vasküler tromboz veya disseksiyon riski yüksek olup, Doppler ultrasonografi ile yakın takip yapılmalı ve şüpheli durumda erken müdahale edilmelidir.
Kaynaklar;
Hurst FP, Abbott KC, Neff RT, et al. Incidence, predictors and outcomes of transplant renal artery stenosis after kidney transplantation: analysis of USRDS, Am J Nephrol , 2009, vol. 30 (pg. 459-467)
Bruno S, Remuzzi G, Ruggenenti P. Transplant renal artery stenosis, J Am Soc Nephrol , 2004, vol. 15 (pg. 134-141)
Benoit G, Moukarzel M, Hiesse C, et al. Transplant renal artery stenosis: experience and comparative results between surgery and angioplasty, Transpl Int , 1990, vol. 3 (pg. 137-140)
